Instalacja elektryczna w ciągniku to ważny, ale często niedoceniany układ, szczególnie w starszych ciągnikach, w których nie ma elektroniki. Nawet w nich sprawna elektryka potrzebna jest nie tylko do uruchomienia silnika, ale do włączenia świateł lub reflektorów roboczych. Jeśli sprzęgamy ciągnik z maszyną, często trzeba ją podłączyć także do instalacji elektrycznej ciągnika, żeby funkcjonowało oświetlenie drogowe. Zdarza się też, że maszyna jest wyposażona w napędy elektryczne lub systemy sterowania, które wymagają zasilania prądem stałym z akumulatora ciągnika. Niestety nie wszystkie ciągniki mają odpowiednio rozbudowaną instalację elektryczną, wtedy trzeba ją samodzielnie doposażyć w potrzebne elementy.
Kiedy brakuje światła…
…montujemy na ciągniku dodatkowe reflektory robocze. Przydają się szczególnie w nocy, żeby poprawić widoczność dookoła ciągnika. Jednak połączenie dodatkowych reflektorów do fabrycznej instalacji, może okazać się niebezpieczne. Po pierwsze zwiększony pobór prądu może powodować przegrzewanie się przewodów w instalacji elektrycznie i w konsekwencji jej uszkodzenie i pożar. Po drugie nie wszystkie reflektory robocze posiadają homologację drogową i nie mogą być używane w transporcie publicznym.
Od czego zacząć?
Załóżmy, że chcemy doposażyć instalacje Ursusa C-360. Przede wszystkim musimy określić liczbę i rozmieszczenie odbiorników. Jeśli chcemy dodać 4 reflektory robocze (2 z przodu i 2 z tyłu), oświetlenie w kabinie, gniazdo zapalniczki samochodowej oraz lampę ostrzegawczą popularnie nazywaną kogutem, plan jest prosty. Reflektory robocze na narożnikach dachu kabiny, a lampa ostrzegawcza na dachu kabiny możliwie w najwyższej pozycji. Należy tak dobrać miejsca montażu lamp, żeby łatwo doprowadzić do nich przewody instalacji elektrycznej.
Kolejny krok
Następnym krokiem jest dobór kabli o odpowiedniej grubości do odpowiednich zastosowań. Do zasilania reflektorów halogenowych (np. z żarówkami H3) najlepiej zastosować przewody o przekroju 1,5 mm2, ale jeśli montujemy reflektory LED to wystarczy przewód o przekroju 1 mm2. Zawsze jednak warto sprawdzić, jaki prąd pobiera dany reflektor w trakcie pracy, to pomoże w doborze odpowiedniego przekroju przewodów oraz właściwych bezpieczników. Zawsze jednak warto sprawdzić rzeczywisty pobór prądu przy pomocy miernika elektrycznego (tzw. multimetru) podłączając reflektor do akumulatora.
Dobór bezpiecznika
Do zmierzonej wartości natężenia należy dobrać odpowiedni bezpiecznik. Najczęściej reflektory robocze włączane są parami, więc wartość natężenia uzyskaną dla jednego reflektora należy pomnożyć razy 2 i do tej wielkości dobrać odpowiedni bezpiecznik. W naszym przypadku rozbudowy instalacji w C-360 chcemy oddzielnie włączać reflektory przednie, tylne oraz lampę ostrzegawczą. Jeśli 2 tylne reflektory LED mają moc po 27 W (czyli w sumie 54 W) to teoretyczny pobór prądu w instalacji 12 V, nie powinien przekroczyć 5 A.
Przednie reflektory ze skupionym strumieniem światła mają moc po 48 W każdy, czyli w sumie niemal 100 W. Zatem do zabezpieczenia obwodu zasilającego te dwa reflektory powinien wystarczyć bezpiecznik 10 A. Zawsze warto jednak sprawdzić rzeczywiste natężenie w układzie za pomocą miernika elektrycznego i na tej podstawie dobrać bezpiecznik, szczególnie w przypadku lamp ostrzegawczych, których moc z reguły nie jest podawana.
Lampka oświetlenia wewnętrznego jest zwykle małej mocy 5–10 W, więc może być podłączona do tego samego bezpiecznika co gniazdo zapalniczki. Najczęściej jest to bezpiecznik 10 lub 15 A.
Podsumowanie części 1.
Do zabezpieczenia dodatkowych obwodów instalacji elektrycznej Ursusa C–360 (lub każdego innego ciągnika, którego będziemy doposażać) potrzebne będą 4 dodatkowe bezpieczniki. Do 2 przednich reflektorów roboczych wystarczy bezpiecznik 5 A, taki sam zastosujemy do lampy ostrzegawczej (tzw. koguta). Do 2 tylnych reflektorów roboczych bezpiecznik 7,5 A oraz bezpiecznik 15 A do gniazda zapalniczki samochodowej i lampki wewnątrz kabiny. Przy doborze bezpiecznika warto przyjąć pewien margines błędu pomiaru. Jeśli zmierzyliśmy natężenie w obwodzie na poziomie 4,5 A, to zamiast bezpiecznika 5 A lepiej zastosować trochę mocniejszy bezpiecznik 7,5 A.
Wszystkie elementy niezbędne do doposażenia instalacji ciągnika znajdziecie w sklepie internetowym www.sklep.mizar.com.pl
Test porównawczy 10 reflektorów roboczych prezentujemy w profi 1/2020.
opr. aj
