Prześledzimy zatem zawiłości układu hydraulicznego na przykładzie marki Claas. Mówimy o otwartym (OC) i zamkniętym (LS) układzie hydraulicznym. W pierwszym z nich jest pompa zębatej o stałym wydatku, a w układzie zamkniętym pompa osiowo-tłoczkowa ze zmiennym wydatkiem. Z punktu widzenia użytkownika najważniejsze są różnice w sposobie działania obu układów. „Przede wszystkim należy obalić mit, że układ LS jest szybszy od układu OC. Jeżeli mielibyśmy taki sam ładowacz czołowy, założony na ciągniku o tych samych gabarytach, ich pompy hydrauliczne miałyby taki sam wydatek np. 100 l/min, jeden z ciągników miałby układ OC a drugi LS to szybkość pracy obydwu ładowaczy byłaby taka sama – wyjaśnia Emil Kaźmierczak z firmy Claas.
Ograniczenie wydatku
Dlaczego tak się dzieje? Układ otwarty z pompą hydrauliczną o stałym wydatku oznacza, że jest on taki sam na jeden obrót pompy. Czyli im większe są obroty silnika tym pompa podaje więcej oleju. Maksymalny wydatek osiągany jest przy nominalnych obrotach silnika. Bardzo podobnie będzie zachowywać się pompa LS. Jednak tu pojawia się pytanie, skoro pompa LS ma zmienny wydatek, więc czy nie powinna mieć większej wydajności? Pompa LS może zmieniać wydatek, jednak właściwie powinniśmy to nazwać ograniczaniem wydatku, Dlatego, że pompa LS może w przeciwieństwie do wersji zębatej ograniczać wydatek, co zmniejsza zużycie paliwa. Gdyż pompa zębata tłoczy olej cały czas, a pompa osiowo-tłoczkowa, jeśli nie ma takiej potrzeby, nie tłoczy oleju. Pompy LS w ciągnikach Claas, są montowane wszędzie tam, gdzie wydatki przekraczają 110 l/min z uwagi na zbyt duże obciążenie, które powodowałaby pompa zębata.
Uwaga, otwieram klapę
Maszyna wymagająca układu Power Beyond może również pracować z ciągnikiem wyposażonym w pompą zębatą. Wykorzystywane są wtedy dwa przewody. Jednym podawany jest olej hydrauliczny, a drugim olej wraca do zbiornika. Z układem Power Beyond traktorzysta włącza stały przepływ, aby olej był ciągle podawany na złącze hydrauliczne. W przypadku ciągnika wyposażonego w pompę o zmiennym wydatku, oprócz dwóch przewodów, podłączany jest też trzeci, tzw. sterujący. W takim razie traktorzysta nie włącza stałego przepływu, gdyż maszyna, która pracuje z ciągnikiem Claas, np. przyczepa Cargos, wyśle informację (spadek ciśnienia na przewodzie sterującym), że otwiera klapę i ciągnik zwiększy wydatek pompy by dostarczyć odpowiednią ilość oleju. Po podniesieniu klapy, Cargos wyśle informację, że już nie potrzebuje oleju i pompa LS przejdzie w stan oczekiwania. Dlatego maszyna, która wykorzystuje układ LS znacząco wpływa na mniejsze zużycia paliwa.
Zawory hydrauliczne – rodzaje i funkcje
Podział, który możemy spotkać najczęściej to klasyfikacja na zawory sterowane mechanicznie i elektrohydraulicznie. Zawory sterowane mechaniczne mają dźwignie do ich obsługi a zawory sterowane elektrohydrauliczne są załączane przez przełączniki kołyskowe lub przyciski. Oprócz komfortu pracy zawory sterowane elektrohydrauliczne mają również interesujące rozwiązania. Pierwszym jest możliwość sterowania zaworem hydraulicznym z błotnika ciągnika. To przydatne z przypadku wyposażenia ciągnika w górne cięgło hydrauliczne. Drugą funkcją zaworów elektrohydraulicznych jest możliwość programowania ich do systemu zarządzania narzędziem na uwrociach. Jeśli ciągnik wyposażony jest w zawory sterowane mechaniczne, to podczas pracy z pługiem obrotowym, traktorzysta na końcu ścieżki roboczej wykonuje następujące po sobie czynności. Zmiana biegu roboczego (1), podniesienie pługa przez TUZ (2), wyłączenie blokady mechanizmu różnicowego (3) zmiana prędkości obrotowej silnika (4), obrót pługa (5). Następnie po wykonaniu uwrocia następuje wjazd w ścieżkę roboczą i kolejne czynności. Zwiększenie prędkości obrotowej silnika (6), włączenie blokady mechanizmu różnicowego (7), opuszczenie pługa (8), włączenie biegu roboczego (9).
Oczywiście w zależności od pługa i wyposażenia ciągnika nie wszystkie czynności muszą być wykonywane lub może ich być więcej. Jednak w celu zademonstrowania korzyści ze stosowania hydrauliki sterowanej elektrohydrauliczne, zamiast wykonywać wszystkie 9 czynności, możemy je zaprogramować pod dwoma przyciskami. Traktorzysta naciska przycisk „jeden” i ciągnik wykona czynności od (1) do (5), a po wciśnięciu przycisku „dwa” wykona pozostałe czynności.
Cebis: wyższa szkoła jazdy
Ciągniki wyposażone w monitor Cebie mają rozbudowane sterowanie, dzięki czemu można bardziej dokładnie wysterować zawory hydrauliczne. Są to: charakterystyka rozruchu i priorytetu. Z uwagi na możliwość uruchamiania przepływu oleju przez przycisk, przy dużym wydatku oleju, może zdarzyć się gwałtowne i niepożądane, mocne rozpoczęcie pracy komponentu hydraulicznego. W celu jego zapobiegnięcia, w zaawansowanych ustawieniach hydraulicznych, można wybrać w jaki sposób będzie rozpoczynał pracę zawór hydrauliczny. Dzięki temu, możemy ustawić łagodny start i duży przepływ oleju, po naciśnięciu tylko jednego przycisku.
Drugą przydatną funkcją, jest przypisanie priorytetu do gniazda hydraulicznego. Dzięki tej funkcji, układ sterujący ciągnika, dba by na wskazanym gnieździe hydraulicznym był zawsze wydatek określony przez użytkownika. System ten zapobiega spadkowi przepływu na wybranym gnieździe hydraulicznym. Taki spadek może nastąpić, jeśli używamy kilku funkcji hydraulicznych w tym samym czasie.
Zmiana kierunku przepływu
Niektóre przyczepy mają opcję wywrotu, która wymaga podłączenia tylko jednego przewodu hydraulicznego. Przydatna bywa wtedy możliwość zamienienia gniazda hydraulicznego, z działania dwustronnego na jednostronne. Oznacza to, że olej jest tłoczony tylko z jednego gniazda, a po ruszeniu dźwigni w drugą stronę, otwiera się powrót oleju, bez budowania ciśnienia na drugim gnieździe hydraulicznym.
Jest jeszcze kilka zagadnień o hydraulice: znajdziesz je tutaj.
opr. jj
