Technologia uprawy zbóż powinna być nastawiona na zbudowanie optymalnej struktury plonu, tzn. takich wzajemnych relacji jej poszczególnych elementów, które umożliwią wykorzystanie potencjału stanowiska w danych warunkach pogodowych.
Poszczególne składniki plonu wykazują pewną zdolność kompensacji. Przykładowo zbyt duża liczba roślin na m2 lub nadmierne zagęszczenie źdźbeł (zbyt duży współczynnik krzewienia) powodują najczęściej zmniejszenie liczby ziaren w kłosie, a także spadek masy tysiąca ziarniaków. Natomiast jeżeli obsada na 1 m2 jest niska, to liczba ziaren w kłosie i MTZ mogą się zwiększyć, wyrównując ten brak bez spadku plonu ziarna (przykładowe możliwości kompensacji struktury plonu u pszenicy ozimej przedstawiono w tabeli). Zatem nie da się określić konkretnych wartości dla poszczególnych elementów struktury plonu, a jedynie ich zakresy. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że to wzajemne wyrównywanie (kompensacja) „działa” jednak tylko w pewnych granicach. Jeżeli zostaną one przekroczone, przykładowo będzie zbyt niska obsada kłosów, to nawet zwiększenie liczby ziarniaków w kłosie oraz ich masy nie zapobiegną spadkowi plonu.
Budowa struktury plonu
Podstawą zbudowania optymalnej struktury plonu jest pokrycie wszystkich potrzeb rośliny. Między innymi muszą być odpowiednie warunki pogodowe (temperatura, opady – zarówno ilość, jak i ich rozkład), właściwe stanowisko (struktura i odczyn gleby, zasobność w składniki pokarmowe), konieczna jest ochrona łanu przed chorobami, szkodnikami i chwastami. Ze składników pokarmowych największy wpływ na elementy struktury plonu, a w konsekwencji na plon ziarna, ma zaopatrzenie roślin w azot (przy czym wysoką efektywność nawożenia tym składnikiem uzyskuje się tylko wtedy, gdy jest on odpowiednio zbilansowany pozostałymi makro- i mikroelementami), a z patogenów – ochrona roślin przeciwko chorobom.
Więcej o zbożach można przeczytać w najnowszym numerze Agrotechniki nr 1/2018
