Europa i świat
Wzrost zbiorów spodziewany jest u większości światowych eksporterów, z wyjątkiem Unii Europejskiej. Tegoroczne zbiory zbóż w UE według USDA są szacowane na poziomie 296 mln ton. Czyli na poziomie o ponad 15 mln ton niższym niż w 2015 r. i o ponad 31 mln ton niższym niż w rekordowym roku 2014. Mniejsze niż przed rokiem są zbiory pszenicy (o 10%), jęczmienia (o 3%), kukurydzy (o 4%) i mieszanek zbożowych (o 3%), a o 4% większe – żyta i owsa. Natomiast światowe zbiory zbóż w sezonie 2016/2017 będą rekordowo wysokie. Według ostatnich ocen globalna produkcja zbóż (bez ryżu) w sezonie 2016/2017 wyniesie 2 081 mln ton, o 5% więcej niż w poprzednim sezonie (w tym pszenicy 751 mln ton, o 2% więcej, a zbóż paszowych – 1 329 mln ton, o 6% więcej). W tej sytuacji duże globalne zapasy zbóż mogą zwiększyć się do 507 mln ton (z 485 mln ton na początku sezonu). Przewaga podaży nad popytem wywiera presję na spadek cen. W efekcie ceny zbóż w bieżącym sezonie są znacząco niższe niż przed rokiem. Konkurencja ze strony światowych eksporterów będzie powodowała, że również w UE ceny zbóż będą relatywnie niskie.Polska
Według GUS w Polsce w 2016 r. zebrano 30,1 mln ton zbóż (łącznie z kukurydzą na ziarno), czyli o około 8% więcej niż w 2015 r. i o 5% więcej w stosunku do średnich zbiorów z lat 2011-2015 (28,7 mln ton). Zebrane ziarno ma jednak znacznie gorsze niż w poprzednim roku parametry jakościowe. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, w 2016 roku zboża były tańsze niż przed rokiem średnio o 5%. W ostatnich latach Polska odnotowuje bardzo dobre wyniki w zakresie eksportu zbóż i skutecznie konkuruje z innymi eksporterami o rynki krajów trzecich. W okresie od stycznia do października 2016 roku wywieziono około 4,7 mln ton w porównaniu do 4,6 mln on w poprzednim roku. Polskie ziarno eksportowane jest głównie do krajów Unii Europejskiej, w szczególności do Niemiec, ale także i poza Unię, gdzie największym odbiorcą jest Arabia Saudyjska oraz kraje Afryki Wschodniej. Krajowe zboże niejednokrotnie konkuruje z powodzeniem na tradycyjnych, rynkach zbytu unijnych i ukraińskich eksporterów (Bliski Wschód, Afryka Północna), o czym świadczy duży udział tych lokalizacji w polskim eksporcie. To właśnie na tych rynkach oprócz ceny, krajowi eksporterzy konkurują parametrami jakościowymi zbóż konsumpcyjnych, a polskie ziarno jest uznawane za jedno lepszych pod tym względem Wzrost światowych zbiorów zbóż wywołuje presję na ceny zbóż w UE, w tym w Polsce. W celu poprawy sytuacji dochodowej rolników Polska zabiega na forum UE o podniesienie ceny interwencyjnej zbóż do poziomu zbliżonego do kosztów produkcji tj. ok. 150 euro/t. RYNEK RZEPAKU Szacuje się, że w Unii Europejskiej, na skutek niekorzystnych warunków pogodowych, zbiory rzepaku w 2016 r. wyniosły 20,1 mln ton. Wśród wiodących unijnych producentów rzepaku najbardziej zmalały zbiory w Polsce, Wielkiej Brytanii, we Francji i w Niemczech. W Polsce zbiory rzepaku w 2016 r. wyniosły 2,2 mln ton, i były o 17% mniejsze niż w 2015 r. W pozostałych wymienionych krajach spadek jest szacowany odpowiednio na 26%,12% i 7%. Mniejsze zbiory powodują, że skup rzepaku w bieżącym sezonie jest najniższy od 5 lat. Zgodnie z danymi meldunkowymi GUS we wrześniu 2016 r. skupiono 81 tys. ton rzepaku, a w październiku 52 tys. ton, wobec odpowiednio 122 tys. ton i 63 tys. ton w analogicznych miesiącach 2015 r. Łączny skup w okresie od lipca do października br. wyniósł 876 tys. ton i był o 31% mniejszy niż rok wcześniej i o 48% mniejszy od rekordowego w analogicznym okresie 2013 r. Ograniczone zasoby rzepaku przyczyniły się także do znaczącego spadku polskiego eksportu rzepaku i wzrostu importu. W bieżącym sezonie mniejsza niż przed rokiem podaż nasion rzepaku do skupu przyczyniła się do wzrostu ich cen. W 2016 r. przeciętna cena skupu rzepaku wzrosła i wyniosła 1 691 zł/t, tj. o 9,2% więcej niż w 2015 r. Wyższe ceny skupu, zwłaszcza w relacji do cen pszenicy, zachęciły rolników do zwiększenia areału jego uprawy pod zbiory w 2017 r. RYNEK CUKRU Powierzchnia zasiewów buraków cukrowych w Polsce w 2016 r. wyniosła ok. 203 tys. ha i była o 17% większa niż przed rokiem. Zwiększenie powierzchni zasiewów było spowodowane wymarznięciem upraw ozimych w niektórych regionach kraju oraz większą kontraktacją cukru pozakawotowego przez koncerny cukrownicze. W okresie dziesięciu miesięcy 2016 r. z Polski wyeksportowano 373 tys. ton cukru, o 10% więcej niż przed rokiem. Równocześnie wpływy z eksportu zwiększyły się o 20%, do 178 mln EUR. Wywóz cukru do UE wyniósł 229 tys. ton, a na rynki krajów trzecich – 144 tys. ton. Ograniczona podaż cukru z produkcji krajowej z kampanii 2015/2016 oraz stosunkowo wysoki poziom cen zbytu skutkowały wyższym niż przed rokiem importem cukru. W okresie dziesięciu miesięcy 2016 r. do Polski zaimportowano 202 tys. ton cukru (o wartości 90 mln EUR). Z podanej ilości 61 tys. ton cukru zakupiono w państwach UE, a 141 tys. ton w krajach trzecich. Saldo wymiany handlowej cukrem w okresie dziesięciu miesięcy 2016 r. było dodatnie i wyniosło 171 tys. ton oraz 88 mln EUR. W porównaniu do analogicznego okresu 2015 r. zmniejszyło się ono odpowiednio o 27% i 13%. W listopadzie 2016 r. odnotowano dalszy, ale umiarkowany wzrost cen zbytu cukru workowanego. Średnia cena zbytu tego cukru w Polsce (według danych GUS) ukształtowała się na poziomie 2,55 zł/kg (z VAT), o 0,4% wyższym niż w październiku. Po obniżce cen we wrześniu i październiku, w listopadzie 2016 r. cukier paczkowany zdrożał o 1%,do 2,74 zł/kg (z VAT). W odniesieniu do cen sprzed roku cukier workowany był droższy o 24%, a cukier paczkowany o 29% droższy.RYNEK MLEKA
W Polsce w 2016 r. dynamika wzrostu dostaw mleka do skupu ulegała ograniczeniu. W okresie od stycznia do listopada 2016 r. krajowi producenci dostarczyli do podmiotów skupujących 9,9 mld litrów mleka, o 2,3% więcej niż rok wcześniej, podczas gdy w pierwszym półroczu 2016 r. dostawy surowca były większe niż w porównywalnym okresie 2015 r. o 5,1%. Na skutek utrzymującej się do połowy 2016 r. dekoniunktury na światowym rynku mleka ceny zbytu produktów mleczarskich, a w konsekwencji ceny skupu mleka wykazywały tendencje spadkowe. Dopiero w drugiej połowie roku wraz z ożywieniem popytu na produkty mleczarskie (szczególnie ze strony Chin) odnotowano wzrost cen. W Polsce ceny skupu mleka rosły od lipca 2016 r. W listopadzie 2016 r. wg danych ZSRIR podmioty skupujące za surowiec płaciły przeciętnie 130,00zł/100kg. Był to poziom o 6,6% wyższy niż w poprzednim miesiącu i o 11,6% wyższy niż w listopadzie 2015 r. Najwyższą cenę za mleko uzyskiwali producenci z województwa lubelskiego 141,44 zł/100kg (o 8,8% wyższą od średniej krajowej), a najniższą z województwa małopolskiego – 108,97 zł/100kg (o 16,8% niższą od średniej). W 2016 r. krajowi wytwórcy zwiększyli produkcję serów, masła i mleka płynnego. Ograniczono natomiast produkcję mleka w proszku. W strukturze towarowej polskiego wywozu dominującą pozycję zajmują sery i twarogi. W okresie dziesięciu miesięcy 2016 r. wpływy uzyskane eksportu tej grupy asortymentowej osiągnęły 497 mln EUR i były nieznacznie większe (o 0,5%) niż w tym samym okresie 2015 r. Największym zainteresowaniem importerów cieszą się sery podpuszczkowe dojrzewające, których wywieziono za 342 mln EUR. Uznanie poza granicami naszego kraju zdobywają także sery niedojrzewające (wywóz o wartości 156 mln EUR). Na skutek ograniczonego światowego popytu na mleko w proszku oraz spadku cen uzyskiwanych w eksporcie, na poziomie znacząco niższym niż w 2015 r. utrzymywał się wywóz mleka w proszku. Działania wspierające rynek mleka podjęte w 2016 r.: - zakupy interwencyjne OMP, - prywatne przechowywanie OMP, - prywatne przechowywanie masła, - pomoc KE na ograniczenie produkcji mleka, - sprzedaż OMP z zapasów interwencyjnych.