Poziom plonowania ozimin oraz ich zimotrwałość w dużym stopniu zależą od jesiennego rozwoju i stanu odżywienia roślin w tym okresie.
Dlatego warto zastanowić się, czy plantacje tych roślin wykazują przed zimą odpowiedni rozwój i zawartość składników pokarmowych. W zależności od stanu łanów na koniec jesiennej wegetacji należy ocenić ich potencjał plonotwórczy i na tej podstawie przeprowadzić wiosenne nawożenie (oczywiście na poziom nawożenia również ma wpływ stan roślin po zimie).
Jesień korzystna dla rzepaku Przystępując do oceny ozimin przed spoczynkiem zimowym warto przypomnieć, że prawidłowo rozwinięty rzepak jesienią powinien wytworzyć co najmniej 8, a najlepiej 10–12 w pełni rozwiniętych liści, grubą szyjkę korzeniową (jej grubość jest skorelowana z ilością wytworzonych liści) oraz głęboko sięgający palowy system korzeniowy. Taki rozwój rzepaku zapewnia zarówno dużą odporność na wymarzanie, jak i prawidłową regenerację roślin po zimie. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że u rzepaku już jesienią następuje wytwarzanie zawiązków rozgałęzień – pędów bocznych (od fazy 5–6 liścia) i zawiązywanie kwiatostanów (od fazy 8. liścia), czyli w dużym stopniu decyduje się przyszły plon nasion.
Jeżeli rośliny są za słabo rozwinięte i w dodatku niedożywione, to mają słaby system korzeniowy, a także występuje u nich opóźnione wytwarzanie zawiązków rozgałęzień i ograniczone jest zawiązywanie kwiatostanów. Na bardzo słabo rozwiniętych plantacjach procesy te występują dopiero na wiosnę, co znacznie może ograniczyć potencjał plonotwórczy roślin, szczególnie w sytuacji przedłużającej się zimy. Prawidłowy rozwój jesienny jest tym ważniejszy, im bardziej niekorzystne są warunki w okresie wiosennym, a także im jest krótszy okres od ruszenia wiosennej wegetacji do kwitnienia.
Większość potasu i azotu prawidłowo rozwinięty rzepak akumuluje do początku kwitnienia, co sprawia, że wczesną wiosną musi pobrać z gleby ponad 200 kg K2O i 140–180 kg N/ha. Zatem szczególnie w sytuacji przedłużającej się zimy warunek ten jest możliwy do spełnienia tylko w łanach dobrze rozwiniętych i odżywionych w okresie jesiennym. Nawet gdy wiosna jest korzystna, praktycznie nie zdarza się, aby rzepaki, które słabo rozwinęły się jesienią, w okresie wiosennym zdążyły nadrobić zaległości i plonowały na zbliżonym poziomie do tych, które były prawidłowo rozwinięte i odżywione w okresie jesiennym.
Więcej o uprawie rzepaku można przeczytać w najnowszym numerze Agrotechniki.
