W sezonie 2014/2015 odnotowano rekordowe zbiory zbóż. Duża podaż ziarna na rynku krajowym przyczyniła się jednak do dalszego spadku cen.
Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych w ramach Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych zorganizował spotkanie Rady Ekspertów „Rynek zbóż – stan obecny i perspektywy” w celu omówienia aktualnej sytuacji rynkowej oraz możliwości zapobiegania występującym problemom.
Stanisław Kacperczyk, prezes PZPRZ przedstawił podstawowe problemy, z jakimi borykali się rolnicy w bieżącym sezonie. „W wielu rejonach Polski były korzystne warunki pogodowe, które wpłynęły na wielkość tegorocznych plonów zbóż. Według mojej oceny były to wręcz plony rekordowe, niestety nie można tego samego powiedzieć o jakości zboża. Były rejony dotknięte suszą oraz rejony, w których nadmierne opady sprawiły, że zboża były zbierane jesienią lub wręcz ich zbiór był niemożliwy. W konsekwencji mamy do czynienia z wysoką podażą zboża, co spowodowało spadek jego ceny, a słabe parametry (szczególnie białka) są dodatkowym powodem do obniżenia ceny przez nabywców. Aktualne ceny, mimo wysokich plonów, według analiz Związku nie zawsze rekompensują koszty produkcji.”
Prezes Związku podkreślił również, że Polska jest trzecim producentem zbóż w UE (po Niemczech i Francji). „Nasza nadwyżka w produkcji zboża sięga kilku milionów ton, natomiast jeśli chodzi o infrastrukturę do przechowywania zboża oraz bazę eksportową to wciąż pozostajemy daleko w tyle za europejską czołówką. W konsekwencji nie wykorzystujemy potencjału produkcyjnego”.
W ocenie Związku wykorzystanie tego potencjału bez wsparcia ze strony Rządu i bez ogólnokrajowego planu działania nie jest możliwe. Ta sytuacja w powiązaniu z ryzykiem napływu taniego zboża z Ukrainy powoduje, że konieczne jest podjęcie szybkich działań zmierzających do poprawy infrastruktury eksportowej, w szczególności poprzez rozbudowę bazy portowej do przeładunku zboża umożliwiającej szybki załadunek dużych statków. To zadanie powinno być potraktowane przez polski Rząd jako priorytetowe.
„Związek stara się przeciwdziałać niekorzystnej sytuacji. Od 2010 r. prowadzimy działania, m.in. w ramach Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, których celem jest stabilizacja rynku zbożowego. Zależy nam na umocnieniu bezpieczeństwa żywnościowego kraju przy równoczesnym zabezpieczeniu producentów rolnych i konsumentów przed dokuczliwymi wahaniami cen zbóż, mąki i pieczywa. Chcemy także kształtować konsumpcję pieczywa i produktów z całego ziarna” – wyjaśniał prezes.
Marek Wojtkiewicz, kierownik Działu Analiz Ekonomicznych Agencji Rynku Rolnego poinformował, że w okresie trzech miesięcy sezonu 2014/2015 skup zbóż był znacznie większy niż w analogicznym okresie ub.r. Według GUS wyniósł 3,7 mln ton. „W tym czasie skupiono 2,3 mln t pszenicy (wzrost o 45%), 481 tys. t jęczmienia (o 28% więcej), 341 tys. t żyta (spadek o 16%).” Dodał również, że eksport z Polski w okresie lipiec-sierpień wyniósł 697 tys. t, a w jego strukturze dominowała pszenica (wysyłana głównie do Arabii Saudyjskiej, Niemiec, Algierii i Hiszpanii) i żyto (głównie do Niemiec). W tym okresie saldo handlu zbożami i przetworami zbożowymi było dodatnie i wyniosło 180 mln euro.
Tadeusz Szymańczak, rzecznik PZPRZ poinformował o wewnętrznych uwarunkowaniach w produkcji zbóż. „Bardzo duży wpływ na dochody rolników mają ceny uzyskiwane ze sprzedaży płodów rolnych. W tym roku są one poniżej kosztów produkcji. Wpływ na to ma m.in. duży import zbóż z Ukrainy, wielkość światowej produkcji, która była wyjątkowo duża, a także kurs dolara i euro. Spadek cen powodują zwiększone plony pszenicy w tym sezonie. Nawet przy znacznym zużyciu ziarna na paszę nie będziemy w stanie skonsumować nadwyżki, co spowoduje moim zdaniem podwojenie nadwyżek i dalsze spadki cen”– argumentował Szymańczak.
Młyn zbożowy "Bracia Górscy" dostarczył na spotkanie różnego rodzaju mąkę
Produkty zbożowe – na zdrowie
W kontekście notowanego od lat 90. spadku spożycia pieczywa w naszym kraju, Justyna Marszałkowska-Jakubik dietetyczka z Centrum Dietetycznego Prolinea zachęcała do konsumpcji 2–3 porcji wyrobów z pełnego ziarna dziennie. „Konsumpcja tych produktów przynosi wiele korzyści – m.in. chroni przed schorzeniami układu krążenia, cukrzycą czy nowotworami jelita grubego. Produkty zbożowe z całego ziarna bogate są w skrobię, która dostarcza wiele energii, błonnik poprawiający trawienie i zapewniający długotrwałe uczucie sytości (co jest szczególnie korzystne np. w okresie odchudzania) oraz bardzo pożyteczne składniki mineralne, witaminy z grupy B i tłuszcze”– argumentowała.