O postępie odmianowym w zbożach rozmawiamy z mgr. inż. Józefem Zychem z Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej.
Wyznacznikiem postępu jakościowego jest liczba rejestrowanych nowych odmian. Jak zmieniała się ona w ostatnich kilkudziesięciu latach w odniesieniu do zbóż? Jeżeli spojrzelibyśmy na liczbę odmian w krajowym rejestrze (KR), to w 1970 r. były w nim zaledwie 54, w 1980 r. jeszcze mniej, bo 45, natomiast w 1990 r. już 66, w 2000 r. – 163, a w 2015 r. – 347, co wskazuje na dużą dynamikę dopływu nowych odmian zbóż w ostatnich latach.
Jak wyglądał postęp ilościowy w poszczególnych formach? W 2000 r. w rejestrze znajdowały się 84 odmiany ozime i 70 jarych, w 2005 r. – odpowiednio 127 i 120, w 2010 r. – 152 i 109, a w 2015 – 209 i 138. Można dostrzec postęp ilościowy na przykładzie pszenicy ozimej, ponieważ w 2000 r. było 31 odmian, w 2015 r. są 94. Duży postęp ilościowy nastąpił również w życie, w 2000 r. było 18 odmian, w 2015 r. jest 46. Podobnie wygląda sytuacja w innych gatunkach. Trzeba pamiętać o tym, że starych odmian systematycznie ubywa, zatem w rejestrze pojawia się coraz więcej nowych. W sezonie 2000/2001 przyjęto do badań 80 odmian, w sezonie 2004/2005 – 97, w sezonie 2009/2010 – 107, w bieżącym zgłoszono 217 odmian. Taka liczba nowych odmian oznacza dopływ nowej genetyki, czyli wzrost ilościowy przenosi się także na postęp jakościowy.
Jaki jest w tym udział odmian zagranicznych? W zbożach jest ich 45%, w pszenicy ozimej stanowią prawie 70%, w życie ozimym prawie 50%, w jęczmieniu ozimym – 84%, w jarym – 60%. W innych gatunkach dominują wyraźnie odmiany krajowe. Bardzo duży udział w reprodukcji nasiennej stanowią odmiany niezarejestrowane w kraju, czyli też wyhodowane za granicą. W przypadku pszenicy ozimej jest to 30% powierzchni plantacji nasiennych, podobnie jest w jęczmieniu ozimym i jarym.
Więcej na ten temat można przeczytać na łamach czasopisma Agrotechnika w nr 8/2015 str. 17
