Wraz ze zmniejszającą się produkcją obornika i dążeniem do obniżenia kosztów nawożenia organicznego dużego znaczenia nabrały rośliny poplonowe. Nakłady pracy przy ich stosowaniu są ponad dwukrotnie mniejsze niż przy nawożeniu obornikiem.
Spośród roślin poplonowych w ostatnich latach dużą popularność zyskała gorczyca biała. Roślina ta odznacza się dużą produktywnością biomasy w stosunkowo krótkim czasie i jest wierniejsza w plonowaniu niż rośliny motylkowate. Jednak bardziej wartościowymi są przyorywane poplony z roślin motylkowatych, które, oprócz wzbogacenia gleby w próchnicę, dostarczają znacznych ilości azotu. Ilość azotu symbiotycznie wiązanego w glebie przez bakterie brodawkowe roślin motylkowatych uprawianych w formie poplonu stanowi około 14 kg w przeliczeniu na 1 t suchej masy plonu części nadziemnych oraz dodatkowo około 18 kg/ha tego składnika wnoszone jest w resztkach pożniwnych i korzeniowych tych roślin.
Po poplonach ścierniskowych
Godna polecenia jest uprawa ziemniaków po przyorywanych poplonach ścierniskowych, czyli wysiewanych po zbiorze roślin zbożowych i przyorywanych jesienią tego samego roku. Nie zaleca się natomiast uprawy ziemniaków po poplonach ozimych, czyli wysiewanych jesienią i przyorywanych wiosną następnego roku, co wiąże się z wykonywaniem orki wiosną, opóźnieniem wiosennych zabiegów uprawowych i trudnością z dotrzymaniem właściwego terminu sadzenia, a w konsekwencji przyczynić się to może do obniżenia plonu bulw. Oprócz dostarczania zielonej masy, rośliny poplonowe chronią glebę przed erozją wodną i wietrzną, zapobiegają wymywaniu składników pokarmowych niewykorzystanych przez rośliny przedplonowe oraz przyczyniają się do poprawy warunków fitosanitarnych w zmianowaniu roślin. Dodatkową korzyścią z uprawy roślin poplonowych jest jeszcze to, że dzięki głęboko sięgającemu systemowi korzeniowemu możliwe jest przemieszczanie makro- i mikroelementów z głębszych do wierzchnich warstw gleby. Warunkiem udanej uprawy poplonów ścierniskowych, czyli uzyskania możliwie największej ilości zielonej masy roślin, jest:
- możliwie wczesny zbiór z pola rośliny przedplonowej;
- wysiew nawozów fosforowych (40–50 kg/ha P2O5), potasowych (60–80 kg/ha K2O) oraz azotowych (60–90 kg/ha N) w przypadku uprawy roślin innych niż motylkowe, na ścierń i natychmiastowe przystąpienie do orki na głębokość 15–18 cm, najlepiej połączonej z narzędziem wyrównującym pole (brona, wał strunowy);
- dobór właściwych do warunków glebowych gatunków roślin;
- wysiew roślin poplonowych w optymalnym terminie;
- odpowiednia ilość opadów deszczu w sierpniu i wrześniu.
Jeżeli założymy, że poplony ścierniskowe mają pełnić rolę biologicznego sorbentu (wiązania składników z gleby) i funkcje ochronne gleby, np. przed erozją wietrzną, to możemy pominąć nawożenie ich fosforem i potasem. Jeżeli uprawiane są rośliny motylkowe, to nie należy również stosować azotu. Natomiast pod rośliny inne należy zastosować dawkę około 50 kg/ha N, w celu przyspieszenia ich wzrostu, zwiększenia masy korzeniowej i tym samym pobrania jak największej ilości składników z gleby.
Więcej o uprawie ziemniaków można przeczytać w najnowszym numerze Agrotechniki
