Podstawowym sposobem identyfikacji głębokiego niedoboru składników mineralnych jest obserwacja jego objawów. Ujawniają się one na organach nadziemnych rośliny w charakterystycznej kolejności – liście, owoce, pędy.
Liście są traktowane jako podstawowy organ diagnostyczny stanu odżywienia roślin. Rozróżnia się na nich dwa podstawowe rodzaje objawów niedoboru danego pierwiastka:
- chlorozy, które definiuje się jako żółknięcie blaszki liściowej w następstwie zakłócenia syntezy chlorofilu (zielonego barwnika); są dwa podstawowe typy chlorozy: całkowita i międzynerwowa (międzynaczyniowa);
- nekrozy są to obumarłe tkanki blaszki liściowej, które powstają w wyniku zaawansowanego stanu niedoboru składników mineralnych; istnieje kilka grup nekroz: wierzchołkowe, brzegowe (występujące na krawędziach blaszki liściowej), punktowe i nieregularne. Ponadto przy ocenie stanu odżywienia roślin należy brać pod uwagę takie cechy, jak: inne przebarwienia blaszki liściowej, a często także pędu, oraz zamieranie merystemów wierzchołkowych pędów oraz korzeni.
W zależności od składnika, pierwsze objawy jego niedoboru występują na liściach starszych lub młodszych, co wynika z ruchliwości składnika w roślinie. W razie wystąpienia niedoboru składniki ruchliwe przemieszczają się z organów starszych do młodszych, dlatego pierwsze jego objawy obserwuje się na liściach starszych. Natomiast niedobór składników mało ruchliwych w roślinie w pierwszej kolejności występuje na organach młodszych.
Poniżej są opisane i zilustrowane objawy niedoboru najważniejszych składników pokarmowych na przykładzie wybranych roślin uprawnych.
Azot
Charakterystycznym objawem niedoboru azotu jest wystąpienie chlorozy zwykle na całej blaszce liściowej (włącznie z nerwami). Chloroza ta pojawia się najpierw na starszych liściach, a w miarę pogłębiania deficytu obejmuje całą roślinę. Następnie wraz z postępowaniem deficytu liście zasychają i są odrzucane.
Więcej o ochronie zbóż można przeczytać w najnowszym numerze Agrotechniki 5/2017
