Nawożenie zlokalizowane polega na umieszczeniu nawozów w pobliżu nasion, co w znacznym stopniu ułatwia młodej roślinie pobranie składników pokarmowych.
Taki sposób nawożenia często jest określany jako nawożenie startowe bądź rzędowe. Określenie „nawóz startowy” oznacza niewielką ilość składników pokarmowych, umieszczonych w bliskiej odległości od nasion. Podpowierzchniowe (zlokalizowane) umieszczenie nawozów w pobliżu nasiona lub korzeni roślin uprawnych skutkuje zwiększeniem pobierania składników odżywczych, wyższym ich stężeniem w biomasie rośliny uprawnej i większą wydajnością biomasy w porównaniu z aplikacją napowierzchniową. Może to wynikać z utrzymywania wysokiego poziomu łatwo przyswajalnych form składników w pobliżu korzeni, stymulowania procesów wzrostu korzeni oraz indukowania korzystnych zmian w chemicznych i biologicznych właściwościach ryzosfery. Dodatkowym atutem podpowierzchniowego (głębokiego) umieszczenia nawozów może być złagodzenie negatywnych konsekwencji coraz częstszych ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak wysokie temperatury, susze lub obfite opady deszczu na dostępność składników pokarmowych.
Kluczowe azot i fosfor
Kluczowymi pierwiastkami zawartymi w nawozach startowych są azot i fosfor. Ponieważ fosfor jest praktycznie nieruchomy w glebie, więc aby był pobrany przez roślinę, musi znajdować się w sąsiedztwie systemu korzeniowego, gdyż największa absorpcja tego pierwiastka przez korzenie zachodzi wówczas, gdy jony fosforu są w bliskim kontakcie z włośnikami korzenia. Z tego powodu korzystne jest umieszczenie tego pierwiastka w pobliżu nasion, by od samego początku rozwoju roślin rzepaku pozytywnie oddziaływał na tworzenie silnego i mocnego systemu korzeniowego. Azot z kolei jest pierwiastkiem mobilnym w glebie, lecz umieszczenie go w pobliżu nasion pozwoli na uniknięcie niedoborów azotu w razie wystąpienia niekorzystnych warunków atmosferycznych. Pobieranie składników odżywczych przez rośliny rzepaku ozimego jest uzależnione od warunków termicznych. W przypadku suszy oraz wysokich temperatur, często występujących w początkowym okresie rozwoju młodych roślin rzepaku ozimego, pobieranie składników pokarmowych z nawozów znajdujących się w pobliżu nasion jest znacznie efektywniejsze. Dlatego korzyści z nawożenia zlokalizowanego są tym wyższe, im bardziej niesprzyjające warunki panują podczas rozwoju roślin (wysoka temperatura powietrza, niska wilgotność gleby, niska zasobność gleby w składniki pokarmowe). W skład gotowych nawozów startowych wchodzi również siarka, która umożliwia pełne wykorzystanie zastosowanych nawozów azotowych. Wskutek niewystarczającej jej ilości w roślinie następuje nagromadzenie azotanów, które nie są przyswajane przez rośliny, co prowadzi do ich rozhartowania i niskiej odporności na przymrozki. Ponadto, właściwe zaopatrzenie roślin w ten pierwiastek skutkuje wyższą odpornością na susze, kwaśny odczyn gleby oraz nieodpowiednie stosunki wodno-powietrzne. Równie częstym mikropierwiastkiem obecnym w tych nawozach może być cynk. Dobre zaopatrzenie od samych wschodów rzepaku w cynk zwiększa odporność roślin na jesienne przymrozki, poprawia mrozoodporność. Cynk wpływa także na lepsze wykorzystanie fosforu i azotu.
Więcej o nawożeniu rzepaku można przeczytać w najnowszym numerze Agrotechniki 8/2017
