Jesień to czas, w którym większość roślin ozimych wykorzystuje do zgromadzenia zapasów niezbędnych składników pokarmowych do szybkiego wiosennego rozpoczęcia wegetacji oraz zaprogramowania plonu. Rolnicy często zadają sobie pytanie, który z makro i mikroelementów jest najważniejszy?
Pytanie to nabiera szczególnego znaczenia, gdy mamy do czynienia z uprawami ozimymi. Jesienna wegetacja uzależniona jest od przebiegu warunków pogodowych. W ostatnich latach wegetacja przebiega niestandardowo, zatem trudno jest przewidzieć, w którym momencie rośliny wejdą w okres spoczynku zimowego. Zatem, myśląc o mineralnym żywieniu nie możemy pozwolić sobie na pominięcie żadnego składnika pokarmowego.
Już Justus von Liebieg (niemiecki chemik, nazywany ojcem nawozów) w sformułowanym w 1841 r. prawie minimum stwierdził, że składnik pokarmowy, który w glebie znajduje się w najmniejszej ilości będzie decydował o wysokości plonu. Z tego wynika, że uprawiając zaawansowane genetycznie odmiany nie możemy zapomnieć o nawożeniu. Dotyczy to zarówno makroelementów, jak i mikroelementów.
Nawożenie startowe zbóż jest już za nami, oceniając stan plantacji możemy jedynie uzupełnić ewentualny niedobór podstawowych makroelementów ze szczególnym uwzględnieniem tych, które decydować będą o dobrym wejściu w okres spoczynku zimowego. Do tych elementów zaliczamy przede wszystkim fosfor, potas, magnez i siarkę. Osobnym zagadnieniem jest azot, ewentualne jego uzupełnienie polega na obserwacji stanu odżywienia łanu i przebiegu pogody.
Kolejnym jest fosfor, który zapewnia energię wykorzystywaną do szybkiego zbudowania systemu korzeniowego. Dobrze rozwinięty system korzeniowy to „aparat gębowy” rośliny, dzięki niemu pobierana jest woda i składniki niezbędne do zbudowania części wegetatywnej.
Potas – biokatalizator roślinny, reguluje działanie wielu hormonów roślinnych, reguluje gospodarkę wodną, uczestniczy w transporcie azotu. Jego wysoka koncentracja w soku roślinnym wpływa na zimotrwałość. Magnez – główny element chlorofilu. Odpowiedzialny jest za proces fotosyntezy, czyli produkcję węglowodanów – związków energetycznych w roślinie.
Siarka – wpływa na wykorzystanie azotu, 1 kg siarki w niedoborze to strata 10–15 kg N. Decyduje o składzie aminokwasowym i jakości białka.
Należy pamiętać, że dobrze odżywiony łan jest odporniejszy na patogeny, głównie choroby grzybowe. Odpowiednio zbilansowane nawożenie makro i mikroelementami ma ogromne znaczenie w podnoszeniu kondycji i zdrowotności upraw.
Przejęło się, że najważniejszymi mikroskładnikami w uprawie zbóż są miedź i mangan. Jednak i pozostałe mikroelementy w związku z pełnieniem wielu niespecyficznych funkcji regulacyjnych należy uwzględnić w uzupełniającym dokarmianiu zbóż.
Na przezimowanie roślin i wiosenny start wegetacji mają wpływ następujące składniki:
- cynk i mangan, które stymulują wzrost systemu korzeniowego, podnoszą odporność na stres spowodowany niedoborem wody,
- miedź i cynk podnoszą odporność na niskie temperatury,
- mangan, miedź i cynk wpływają na podniesienie odporności na choroby grzybowe, jest to szczególnie ważne w przypadku długiej i ciepłej jesieni.
Za parametry jakościowe plonu odpowiedzialne są:
- miedź i bor, które decydują o zawiązywaniu ziarniaków,
- miedź wpływa na zawartość białka w ziarnie,
- cynk determinuje lepsze wykształcenie ziarna (MTZ).
Podsumowując, wpływ mikroelementów jest nie do przecenienia. Ich działanie sprowadza się do dwóch najważniejszych obszarów funkcjonowania metabolizmu:
- racjonalnej gospodarki azotem,
- podniesieniu odporności na presję patogenów.
Uwzględniając powyższe elementy odpowiedź na pytanie, które składniki stosować w jesiennym dokarmianiu dolistnym jest prosta – wszystkie. Stosowanie dokarmiania dolistnego mikroelementami i podstawowymi makroelementami powinniśmy traktować, jako dobrą praktykę rolniczą.
W jesiennym odżywianiu zbóż do dokarmiania dolistnego, możemy zastosować produkty z Grupy ASX plus, z których na szczególną uwagę zasługuje nawóz ASX Fosfor plus. Zawiera on podstawowe makroelementy N, K, Mg oraz wysoką zawartością fosforu, a dodatkowo pakiet niezbędnych mikroelementów: bor, miedź, cynk, molibden, mangan, żelazo. Zgodnie z zaleceniami w uprawie zbóż produkt ten stosuje się w dawce 2–3 kg/ha, w fazie 6 liści. Do zabiegu należy użyć 200–300 l wody. Można go łączyć z większością środków ochrony roślin.
Idealnym uzupełnieniem w nawożeniu jesiennym zbóż jest zastosowanie mikroelementów, np. w postaci nawozu Mikrostar complex, który zawiera niezbędne mikroskładniki, takie jak: bor, miedź, kobalt, cynk, żelazo, mangan, molibden. Zalecana ilość w przypadku zbóż to 0,5–1 kg/ha. Można stosować go łącznie z innymi nawozami dolistnymi oraz ze środkami ochrony roślin.
W myśl powiedzenia „lepiej zapobiegać niż leczyć” uwzględniajmy w planach nawozowych profilaktyczne stosowanie mikroelementów.
