W uprawach roślin rolniczych na szczególną uwagę zasługuje bor. Wynika to z niskiej zasobności gleby w ten składnik. W Polsce 85% gleb wykazuje niedobór tego ważnego mikroelementu. Jego dostępność spada szczególnie w przypadku gleb świeżo wapnowanych oraz niedoboru wody.
Plonowanie roślin uwarunkowane jest wieloma czynnikami genetyczno-biologicznymi oraz agrotechnicznymi. Pierwsze wiążą się z gatunkiem oraz odmianą – decydują o przydatności produkcyjnej uprawianej rośliny. Czynniki agrotechniczne, do których zaliczamy zabiegi agrotechniczne i nawożenie w największym stopniu wpływają na faktycznie osiągane plony. Odpowiednia struktura gleby, jej aktywność mikrobiologiczna i zbilansowane nawożenie pozwalają wykorzystać potencjał genetyczny odmiany oraz właściwości stanowiska.
Podstawą każdego systemu uprawy jest uregulowanie odczynu gleby oraz dostarczenie podstawowych makro i mikroelementów. Należy pamiętać, że składnik pokarmowy, który w glebie znajduje się w najmniejszej ilości będzie decydował o wysokości i jakości plonu. Do składników, które pobierane są w niewielkich ilościach a mają kluczowy wpływ na plonowanie i jakość plonu są mikroelementy. Stwarzając optymalny przedział do pobierania makroskładników (pH 6–7) równocześnie ograniczamy dostępność mikroskładników z gleby. Należy, zatem uwzględnić je w uzupełniającym nawożeniu dolistnym.
Główne funkcje boru:
- stymuluje rozwój stożka wzrostu
- wpływa na prawidłową budowę ścian komórkowych zwiększając odporność na niektóre choroby i odporność mechaniczną roślin
- reguluje procesy kwitnienia, skuteczności zapylenia, zawiązywania i wykształcenia nasion
- reguluje gospodarkę wodną rośliny
- zwiększa efektywność nawożenia azotem, fosforem, potasem i magnezem, reguluje gospodarkę wapniem
- zwiększa mrozoodporność roślin
Niedobór boru ujawnia się miedzy innymi w postaci:
- suchej zgnilizny korzeni i zgorzeli liści sercowych oraz raka korzeni u buraka cukrowego
- słabego kwitnienia, opadania kwiatów, słabego zawiązywanie nasion u roślin krzyżowych i motylkowych
- małych bulw ziemniaka – bulwy popękane, szkliste wewnątrz z ciemnymi plamkami pod skórką
Do upraw o największym zapotrzebowaniu na bor zaliczamy: buraka cukrowego, rzepak, kukurydzę i ziemniaka. Najmniejsze zapotrzebowanie na bor wykazują zboża ale również w ich przypadku powinniśmy w planie nawożenia uwzględnić ten pierwiastek. Pobieranie boru przez rośliny uprawne waha się w przedziale 40-1000 g/ha/rok.
Należy zatem uwzględnić profilaktyczne dostarczanie tego składnika w zabiegach dolistnych.
Wśród preparatów borowych warto zwrócić uwagę na nawozy:
Rheobor – bor nowej generacji (7% B, 12% CaO), pierwszy w Polsce w postaci boranu wapnia, specjalnie mikronizowane aktywne cząsteczki (2 µm) są naturalnie absorbowane przez liście. Nawóz zawiera 90 g B/ litr. Na uwagę zasługuje także zawarty w nawozie wapń (120 g/litr), którego rola w budowaniu systemu korzeniowego jest niezastąpiona.
W przypadku upraw rolniczych zaleca się zastosowanie 2–3 litrów w 200–300 l wody na hektar. Rzepak ozimy należy nawozić jesienią w fazie 6-8 liściu i wiosną w momencie ruszania wegetacji. Burak cukrowy wymaga zabiegu w fazie 6–8 liści oraz przed zwarciem międzyrzędzi.
Bolero – koncentrat borowy (9,2% boru rozpuszczalnego w wodzie), bor występuję w postaci dziesięciowodnego pentaboranu sodu. Dodatek sorbitolu zapewnia szybkie pobieranie i transport boru w roślinie a tym samym wysoką skuteczność zabiegu.
W przypadku rzepaku, buraków cukrowych, kukurydzy zabieg należy wykonać w fazie 6–8 liści. Dawka preparatu to 1,5–2 l/ha. Oprysk warto powtórzyć po 14 dniach.
Rosabor koncentrat do dokarmiania borem (zawiera 150g B/litr). Bor w postaci boroetanoloaminy. Szybko i skutecznie uzupełnia niedobory, przyczynia się do podniesienia tempa metabolizmu. Podnosi zawartość węglowodanów, zapobiega deformacji owoców, intensyfikuje wzrost korzenia.
Zalecana dawka to 2–3 l/ha w fazie 6–8 liści, zabieg należy powtórzyć po 14 dniach.
Przystępując do wyboru nawozu borowego należy także zwrócić uwagę czy produkt został przebadany przez jednostki naukowo-badawcze i posiada potwierdzoną w doświadczeniach polowych skuteczność działania.
