Bezpowrotnie minęły czasy, kiedy prosty silnik bez elektroniki mógł być smarowany olejem o oszczędnym składzie. Obecnie środki smarne są wysoce wyspecjalizowane. Ich receptury i rodzaje dodatków uszlachetniających są tak samo pilnie strzeżone, jak rysunki techniczne i proces produkcyjny silników i przekładni.
Klasyfikacja olejów prowadzona jest przez kilka niezależnych ośrodków na świecie. Najważniejszymi są:
► ACEA – Stowarzyszenie Europejskich Producentów Samochodów, które oznacza oleje symbolami literowymi i cyframi. Na przykład oznaczenia E4, E6, E7, E9 to spełnianie normy w zakresie czystości spalin i czas użytkowania oleju.
► SAE – Stowarzyszenie Inżynierów Pojazdów, które dzieli oleje na podstawie parametrów użytkowych: lepkości i temperatury pracy.
W przypadku lepkości, właściwości oleju określają dwie cyfry, oznaczające jego przepływ w zależności od temperatury. Pierwsza cyfra oznacza zachowanie środka przy rozruchu na zimno, stąd w oznaczeniu W (ang. winter – zima). Druga cyfra oznacza temperaturę roboczą oleju. Im niższa wartość, tym lepsze zachowanie oleju w danej temperaturze i jego przepływ.
Zatem olej 0W-40 sprawdzi się przy rozruchu silnika zimą, a 15W-40 jest odpowiedni na lato, co sprawia, że przy wysokich temperaturach zachowa właściwości smarne. Uwaga. Powyższe oznaczenia nie wskazują na źródło ich pochodzenia: mineralne, półsyntetyczne lub syntetyczne.
Czystość spalin
Nowoczesna kompozycja smarna oleju musi spełniać regulacje dotyczące czystości spalin, a konkretnie redukcje tlenków azotu i cząstek stałych po spaleniu paliwa. Europejskie normy emisji spalin Stage obowiązują od 1999 r. Obecnie obowiązująca generacja normy Stage V nakazuje wychwycenie 98% produktów spalania. Oznacza to, że silnik ma dodatkowe wyposażenie w postaci katalizatorów oczyszczających spaliny. Olej musi być dla nich "przyjazny", w przeciwnym razie może uszkodzić te drogie elementy.
Przykładowo, dla ciągnika Claas Arion 440 Stage V, silnik traktora wymaga oleju: Agrimot Protec ACEA E9, API CK-4 10W-40 lub Agrimot Syntec FE ACEA E4/E6/E7/E9, API CJ-4/CI-4 5W-30. Olej wskazany przez producenta może być zastąpiony tylko tym, który ma lepsze parametry jakościowe.
Ważnym jest też czas między jego wymianą. Dla silników stosowanych przez Claasa, zakłada się maksymalnie 600 roboczogodzin lub nie rzadziej niż rok. Claas wyjaśnia, że w razie wątpliwości u dealera można wykonać analizę jakościową oleju używanego w maszynie, co pozwala na monitorowanie zużycia silnika, a także reakcję na ewentualność awarii.
Jak często wymieniać olej?
Czy oleje przekładniowe trzeba wymieniać? Tak! Ale nie tak często jak w silniku. Wymiana oleju przekładniowo-hydraulicznego powinna nastąpić nie co 1200, a co 1800 roboczogodzin. Zmiana ta wynika z badań jakości oleju w ciągnikach użytkowanych u wielu klientów. Dla przykładu, w ciągniku Arion 440 Stage V, Claas zaleca Agrishift GA 12 API GL4, GIMA CMS M 1145/1143 lub Agroshift Bio 45.
Rekomenduje się olej o minimalnej klasie wg API GL4. Oznacza to olej przekładniowo- hydrauliczny charakteryzujący się odpowiednio dobraną zawartością substancji uszlachetniających, przeciwutleniających i myjących. Dodatkowo olej powinien mieć zatwierdzenie przez normę producenta przekładni. W tym wypadku jest to GIMA, choć olej ten współpracuje również z przekładniami bezstopniowymi Cmatic produkcji Claas, a także ZF.
Wymiana wkładów filtrujących
Wraz z wymianą oleju trzeba wymienić wkłady filtrujące, co pozwala na dłuższą pracę na tym samym oleju. Nie można zapominać o filtrach odpowietrzników obudowy przekładni, gdyż ich kiepski stan może znacząco zakłócać pracę hydrauliki maszyny. Nie zaszkodzi skontrolować węże i połączenia hydrauliczne, gniazda hydrauliki zewnętrznej, kondycję hydrauliki maszyn towarzyszących i innych traktorów w gospodarstwie. Warto pomyśleć o unifikacji olejów przekładniowo hydraulicznych we wszystkich traktorach używanych w gospodarstwie – ułatwia to codzienną eksploatację różnych maszyn i zabezpiecza przed ewentualnymi konsekwencjami mieszania się różnych olejów
Oszczędność dzięki oryginalnym częściom
Przy wymianie części, w tym eksploatacyjnych, zawsze rodzi się pytanie: używać oryginał czy zamiennik?
Prawidłowa i regularna konserwacja maszyny przez wymianę olejów i filtrów jest najtańszą metodą zapobiegania awariom maszyny, pozwala utrzymać stan techniczny na wysokim poziomie. Przy wymianie oleju i filtrów można:
► wcześniej wychwycić wycieki oleju i zbadać stan maszyny;
► poznać kondycję urządzeń współpracujących z traktorem i profil obciążenia maszyny;
► ocenić prawidłowe użytkowanie maszyny.
Zastosowanie produktu oryginalnego to pewność, że parametry jakościowe filtra czy oleju są sprawdzone i powtarzalne, co ogranicza możliwość wystąpienia poważnej usterki lub awarii.
Ochrona środowiska – to dotyczy nas wszystkich
Zlecając wykonanie wymiany oleju i filtrów autoryzowanemu serwisowi mamy pewność, iż zużyte filtry i olej zostaną prawidłowo zutylizowane. Warto pamiętać o tym, że konserwacja zlecana autoryzowanemu serwisowi lub zakup materiałów oryginalnych budują historię serwisową maszyny i relacje z lokalnym serwisem autoryzowanym. To są konkretne korzyści, np.:
► gwarancja na wykonane czynności serwisowe,
► możliwość zawarcia umowy serwisowej pozwala obniżyć finalne koszty konserwacji,
► wiarygodność klienta w oczach serwisu może zaprocentować w przypadku wezwania pomocy do nagłych awarii, np. w żniwa.
Poza tym, zbudowana w ten sposób historia będzie dobra pomocą podczas sprzedaży używanej maszyny. Dlaczego? To proste, bo maszyna z udokumentowaną historią konserwacji szybciej znajdzie nabywcę i to za wyższą cenę.
Jeśli są wątpliwości w kwestii konserwacji maszyny wystarczy zajrzeć do... instrukcji obsługi. Właściciele maszyn mogą znaleźć wiele ciekawych porad rejestrując się na platformie Claas connect. Po wprowadzeniu numeru seryjnego swojego ciągnika, kombajnu lub sieczkarni na tej platformie są dostępne informacje na temat zalecanego oleju i potrzebnej ilości tego każdego środka smarnego do swojej maszyny: www.connect.claas.com.
opr. Jan Józefowicz, źródło: Claas
